“Telekanallarda bayağılıq, sünilik, şitlik, efir medeniyyetinin aşağı olması adi gözle görünür”. Bu barede Milli Televiziya ve Radio Şurasının (MTRŞ) sedri Nuşirevan Meherremli APA-ya müsahibesinde deyib:

- Yanvarın 1-de Azerbaycan erazisinde reqemsal yayıma keçid tam başa çatdı. Bununla beraber, anoloq yayım da heyata keçirilir. Bu keçidle bağlı cemiyyetde müeyyen çaşqınlıq da var. Bununla bağlı ne deye bilersiniz?

- Beli, bu haqda defelele melumat versek de, hiss edirem ki, bununla bağlı qeyri-müeyyenlik var. eslinde mesele çox sadedir. Hazırda Azerbaycanda reqemsal yayım heyata keçirilir. Amma bununla beraber anoloq yayım da qalmaqdadır. Sadece olaraq, analoq yayım hele dayandırılmır, 2014-cü ilde bu proses başa çatacaq. Biz ehalinin marağını nezere alırıq. Hesab edirik ki, bu işe tam hazırlaşmalıyıq ve ondan sonra anoloq yayımı dayandırmalıyıq. Çünki ölkede kifayet qeder dekoderler olmalıdır ki, ehali anoloq yayım dayanan kimi, reqemsal yayımdan istifade ede bilsin. Azteminatlı ehaliye dekoderlerin verilmesi ile bağlı biz cenab prezidente müraciet etmişik, Nazirler Kabineti de bu meseleye baxıb. Bu mesele gündemdedir. Ümid edirem ki, bu mesele yaxın gelecekde öz hellini tapacaq. Dekoderlerin verilmesi yalnız azteminatlı ailelere aiddir. ehalinin böyük hissesi reqemsal yayıma keçmek üçün indiden dekoderleri mağazalardan almalıdırlar. eks halda, anoloq yayım dayanandan sonra onlar televiziya kanallarına baxa bilmeyecekler.

- Sizce, Nazirler Kabineti bununla bağlı qerarı ne vaxt açıqlayacaq?

- Biz bunu gözleyirik. 2014-cü il artıq son tarixdir. Biz ehalinin marağını nezere alaraq, meseleni ehali üçün xeyirli olacaq yönde hell etmeye çalışırıq. Bezen metbuatda doğru melumatlar verilmir. Azerbaycan dövleti heç vaxt xarici kanalların yayımı ile bağlı meselelere qarışmır. Xarici kanalların Azerbaycanda yayımını özel şirketler kabel şebekeleri vasitesile heyata keçirir. Reqemsal yayımın xarici kanalların Azerbaycanda yayımlanıb-yayımlanmamasına heç bir aidiyyatı yoxdur. Bezen metbuatda “sosial paket” ifadesi de işledilir. Bu heddinden artıq çox televiziya kanalları olan ölkelere aiddir. Bu kanallardan dövlet üçün vacib olanları, ehalinin baxmağa daha çox ehtiyacı duyduqlarını bir paketde - “sosial paket”de toplayıb pulsuz yayımlayırlar. Azerbaycanda cemi 10 televiziya kanalı var. Ona göre de bir paketimiz var. Onun da her hansı bir adla adlandırmağa ehtiyac yoxdur. Onsuz da pulsuz yayımlanırlar. Xarici kanallara baxmaq isteyenler kabel şebekelerine müraciet ederek baxa bilirler.

- Öten il MTRŞ özel televiziya kanallarında Bedi Şura yaradılması ile bağlı qerar qebul etmişdi. Hemin şuralar yaradıldımı?

- Artıq telekanalların hamısında Bedii Şura yaradılıb. Amma bu Bedii şuraların icra mexanizmi, onun verdiyi qerarların hansı formada olacağı haqqında ise bizde deqiq melumat yoxdur. Her bir özel televiziya kanalı özü üçün en yaxın adamlardan ibaret Bedii Şura yaradıb ve bize de siyahı gönderibler. Amma biz isterdik ki, bu Bedii şuralar işlek bir mexanizm olsun. Onların fealiyyeti hiss olunsun. Hemin Bedii şuralarda Dilçilik İnstitutunda çalışan insanlar da temsil olunur. Bezi kanallar ise rehber şexslerin heyeti ile bedii şuralar yaradıblar. Amma biz çox isterdik ki, hemin bedii şuralarda Azerbaycan dili üzre mütexessis olan şexsler temsil olunsunlar.

- MTRŞ öten il telekanalların emekdaşları üçün müeyyen treninqler teşkil etmişdi. Hemin treninqlerin bu il de davam edeceyi gözlenilirmi?

- Biz bu cür treninqleri daima heyata keçirmeye çalışırıq. Bunu bu il de davam etdirmeyi planlaşdırırıq. Çünki Azerbaycan dilinin mükemmeliyinin qorunub saxlanması üçün çalışmaq lazımdır. Televiziyalarda mütexessisler terefinden monitorinqler aparılsa, onların verdiyi reye esasen biz müeyyen tedbirler göre bilerik.

- Çox vaxt MTRŞ-ye uşaq televiziyalarının ne vaxtsa açılacağı ile bağlı müeyyen suallar ünvanlanır. Aile, Qadın ve Uşaq Problemleri üzre Dövlet Komitesinden de bildirmişdiler ki, bu mesele ile bağlı aidiyyatlı qurumlara müraciet olunub. Hazırda Şura uşaq televiziyasının açılması ile bağlı konkret işler görürmü?

- Azerbaycanda hazırda 10 televiziya kanalı var. Teessüf ki, hemin televiziya kanallarında uşaqlarla bağlı aparılan siyaset bizi qane etmir. Azerbaycanda hem uşaqlarla bağlı verilişlerin az olması, hem de cizgi filmlerinin demek olar ki, olmaması bizi narahat edir. Amma mövcud telekanalların potensialından istifade ederek bu işi hell etmek daha düzgün olardı. Her bir sahe özüne aid olan televiziya kanalının açılması ile bağlı mesele qaldırarsa, Azerbaycan kimi kiçik ölkede bu doğru olmaz.

- Yeqin razılaşarsınız ki, Azerbaycan telemekanında yayımlanan proqramlarda keskin pozuntular olur. Bura hem ifadelerin düzgün seçilmemesi, hem de son vaxtlar azyaşlı uşaqları efire çıxarılaraq istismar edilmesi ve sair meseleri aid etmek olar. Şura bu meselelerle bağlı hansı tedbirler heyata keçirir?

- Bu, Azerbaycan televiziya kanallarında çox ciddi problem olaraq qalır. Yeni kadr çatışmazlığı meselesi en ciddi meselerden biridir. Çox teessüf, bu, televiziya kanallarımızda hele de hell olunmamış meselelerden biridir. Ona göre de verilişlerin keyfiyyeti ile bağlı böyük problemler var. Verilişlerin mezmunu demek olar ki, ehalinin böyük ekseriyyeti terefinden qebul olunmur, aşağı seviyyededir. Texniki baxımdan müeyyen deyişiklikler var. Amma keyfiyyet baxımından hele de görülesi işler heddinden artıq çoxdur. Tebii ki, bayağılıq, sünilik, şitlik, bezen mövzu seçimlerinin doğru olmaması, efir medeniyyetinin aşağı olması adi gözle görünen meseledir. Aparıcıların özlerinin etik seviyyesinin aşağı olması, geniş dünyagörüşüne malik olmamaları rahat hiss olunur.

- Bes bu halların qarşısını almaq üçün MTRŞ ne edir?

- Biz üzerimize düşen selahiyyetlerimiz çerçivesinde onlara her hansı tövsiyeler veririk. Amma teessüf ki, televiziya kanalları bezen reytinq arxasınca qaçaraq milli-menevi deyerler, cemiyyet qarşısında mesuliyyeti derk etmirler. Bu tebii ki, bizi de narahat edir.
Biz telekanalların yaradıcılıq işlerine qarışa bilmerik, sadece, öz tövsiyeler vere bilerik. Televiziya kanalları bu tövsiyyeleri nezere almalıdırlar. Son zamanlar yumoristik sehnecikler yayımlayan bir sıra kanallar, xüsusen de hemin o sehnecikleri ifa eden genc aktyorlar setiraltı, Azerbaycan edebi diline uyğun olmayan sözler işledirler ki, bu da normal hal deyil. Tebii ki, hemin kanallarla bu haqda danışıqlar aparacağıq. Bezen hemin o aktyorlar ailesinin yanında danışmadığı letifeleri, efirden danışırlar. Televiziya kanalları da bunu efire verir. Bu çox narahatlıq doğuran meseledir. Buna göre de biz ciddi tedbirler göreceyik. ANS, “Space” ve ATV kanallarında bu cür hallar var.

- Artıq bir neçe ildir ki, büdceden serialların çekilmesi ile bağlı vesait ayrılır. Bu il de hemin çekilişlerin davam edeceyi gözlenilir?

- Son dövrler texmini hesablamalara göre, Azerbaycanda 20-ye yaxın serial çekilib. Bu kemiyyet baxımından Azerbaycan üçün böyük reqemdir. Hele bizim ayırdığımız vesaitden elave çekilen seriallar da var ki, onları bu siyahıya aid etmirem. Bu saheye hedden artıq ssenaristler, aktyorlar celb olunublar. Yeni bu sahede canlanma hiss olunur. Keyfiyyet baxımından da evvelki illere nisbeten müeyyen irelileyiş var. Amma bu bizi tam qane etmir. Yene de mövzu, aktyor seçiminde, seslendirmede problemler var, bayağılıq, sünilik hiss olunur. Hesab edirik ki, 2-3 il erzinde bu meselenin tam hell edilmesi o qeder de asan deyil. Amma bunun üzerinde çalışmaq lazımdır. evveller televiziya kanalları maddi vesaitin olmamasından şikayet edirdiler. Amma indi onlara kifayet qeder maaliyye vesaiti ayrılır. evvelki behaneler artıq aradan qaldırılıb. Onlar öz üzerlerine düşen işi görmeli, insanlara keyfiyyetli seriallar teqdim etmelidirler.

- Peyk, kabel televiziyalarına lisenziyalar verilir. Amma internet televiziyaların bu imkanı yoxdu. Bu problemin helli yolu varmı?

- Beli, demek olar ki, internet televiziyalrından başqa, diger telekanallar lisenziyalaşdırılır. Amma internet televiziya hele tam lisenziyalaşdırılmır. Dünyada bununla bağlı müeyyen qaydalar qebul olunmayıb. Bu en ciddi meselerden biridir. Hamı bunu hell etmeye çalışır, amma nece tenzimlenmesini müeyyen ede bilmir. Çünki bunun mexanizmi yoxdur. Menim fikrimce, televiziya kanalı ferqli olmur. İster efir, ister peyk, ister mobil, isterse de internet yolu ile yayımlansın.

- Bununla bağlı Şuranın hansısa teklifi varmı?

- Avropa Şurasına üzv olan ölkelerin demek olar hamısında bu yönde müzakireler gedir. Ümumi qayda qebul olunacaqsa, biz de o qaydalardan istifade edeceyik. Amma biz bu mesle ile bağlı her hansı bir eksperiment etmeyeceyik.