Azerbaycan Respublikasının vetendaşlığına qebul proseduru yeqin ki, bir çox ecnebileri, vetendaşlığı olmayan şexsleri ve eyni zamanda milliyeti azerbaycanlı olan lakin Azerbaycan vetendaşı olmayan şexsleri çox maraqlandırır. Bu meseleye Bakı Hüquq Merkezinin hüqüqşünası aydınlıq getirib.

Bakı Hüquq Merkezi (BHM) hüquq şirketinin hüquq meslehetçisi Elnur eliyev bildirir ki, Azerbaycan Respublikasının vetendaşlığı haqqında qanuna esasen Azerbaycan erazisinde son 5 il erzinde fasilesiz olaraq qanuni esaslarla daimi yaşayan, qanuni gelir menbeyi olan, Azerbaycan Respublikasının Konstitusiyasına ve qanunlarına riayet olunması barede öhdelik götüren, habele Azerbaycan dövlet dilini bilmesi haqqında sened teqdim eden ecnebi ve vetendaşlığı olmayan şexs menşeyinden, irqi ve milli mensubiyyetinden, cinsinden, tehsilinden, dine münasibetinden, siyasi ve başqa eqidelerinden asılı olmayaraq öz vesateti ile Azerbaycan Respublikasının vetendaşlığına qebul edile biler.

Hüquqşünas qeyd etmeyi lazım bilib ki, 5 il daimi yaşama müddeti qanunvericilikle müeyyen edilmiş qaydada daimi yaşamaq üçün icaze verildiyi günden hesablanır ve o halda fasilesiz hesab edilir ki, şexs il erzinde Azerbaycan Respublikasının erazisini üç aydan çox olmayan müddete terk etmiş olsun.

Aşağıda gösterilen hallarda ecnebiler ve vetendaşlığı olmayan şexsler müddet nezere alınmadan Azerbaycan Respublikasının vetendaşlığına qebul edile bilerler:
1) şexsin elm, texnika, medeniyyet ve ya idman sahelerinde yüksek nailiyyetleri olduqda;
2) şexs Azerbaycan Respublikası üçün xüsusi maraq kesb etdikde ve diger müstesna hallarda.

Elnur eliyev bildirib ki, bu hallarda hemin şexsin Azerbaycan Respublikasının vetendaşlığına qebul edilmesinin meqsedeuyğunluğu müvafiq icra hakimiyyeti orqanı terefinden esaslandırılmalıdır. Şexsin Azerbaycan Respublikasının qarşısında xüsusi xidmetleri olduqda o, yuxarıda gösterilen şertler nezere alınmadan Azerbaycan Respublikasının vetendaşlığına qebul edile biler.

"İndi ise müvafiq şertlere cavab veren şexslerin Azerbaycan respublikasının vetendaşlığına qebul proseduru, teleb olunan senedler, rüsumlar ve s. barede melumat verek. Azerbaycan Respublikası vetendaşlığını elde etmek isteyen şexs Azerbaycan Respublikası Prezidentinin adına yazılmış erize-anketle (Azerbaycan respublikası Prezidentinin 30 avqust 1999-cu il tarixli, 189 nömreli Fermanı ile tesdiq edilmiş Azerbaycan Respublikasının vetendaşlığı meselelerine baxılması ve onların helli qaydaları haqqında esasnamenin 1 saylı elavesi) Azerbaycan Respublikası Dövlet Miqrasiya Xidmetine (DMX) müraciet edir. erize-ankete aşağıdakı senedler elave edilir:
- 4 eded fotoşekil (3x4 sm);
- yaşayış yerinden aile terkibi haqqında arayış;
- dövlet rüsumunun ödenilmesi haqqında sened (110 AZN);
- Azerbaycan Respublikasında son beş il erzinde yaşaması barede yaşayış yerinden arayış;
- Azerbaycan Respublikasının dövlet dilini bilmesi barede Tehsil Nazirliyinden arayış;
- Azerbaycan Respublikasının erazisinde daimi yaşamaq üçün icaze vesiqesinin sureti;
- şexsiyyeti tesdiq eden senedin sureti;
- qanuni gelir menbeyi olduğunu tesdiq eden sened (aşağıdakı senedlerden biri: iş yerinden arayış, pensiya, teqaüd ve ya ünvanlı dövlet sosial yardım alınması haqqında arayış, fiziki şexsin gelirleri haqqında vergi orqanının arayışı, aliment alınması haqqında arayış, himayesinde olduğu şexsin geliri haqqında arayış, vereselik şehadetnamesi ve s.);
- elm, texnika, medeniyyet ve ya idman sahelerinde yüksek nailiyyetleri olan şexsler üçün – onu Azerbaycan Respublikasına devet eden dövlet orqanının esaslandırılmış vesateti."- deye hüquqşünas vurğulayıb.

Hüquq meslehetçisinin söylediyine göre, Azerbaycan Respublikasının vetendaşlığını qebul etmek isteyen şexs Azerbaycan Respublikası ile ikili vetendaşlığın qarşısının alınması haqqında beynelxalq müqavilesi olan dövletin vetendaşı olarsa, bele dövletin selahiyyetli orqanının onun Azerbaycan Respublikasının vetendaşlığını qebul etmek niyyetine olan münasibetini tesdiq eden sened teqdim etmelidir. eger bele senedin teqdim edilmesi müraciet eden şexsden asılı olmayan sebebler üzünden mümkün deyilse, şexs erize-anketde bunu mütleq göstermelidir.

Bütün senedler DMX-ya teqdim edildikden sonra erize-anket icraata qebul edilmiş sayılır ve baxılma müddeti hemin vaxtdan başlayır.Vetendaşlıqla bağlı qaldırılmış vesatetlere elaqedar dövlet orqanlarının her biri terefinden 1 ay müddetinde baxılır ve neticeleri baresinde müraciet etmiş şexslere yazılı melumat verilir.

E.eliyev söyleyib ki, şexsin erize-anketinde gösterilen melumatların heqiqiliyi, habele şexsin Azerbaycan Respublikasının erazisinde son 5 ili fasilesiz olaraq daimi yaşaması Dövlet Miqrasiya Xidmeti terefinden yoxlanılır. DMX teqdim olunmuş senedleri rey verilmek üçün Milli Tehlükesizlik Nazirliyine (MTN) ve Daxili İşler Nazirliyine (DİN) gönderir. MTN-e ve DİN-e gönderilmiş senedler reyle birlikde geri qaytarılır. DMX esaslandırılmış rey çıxardıqdan sonra toplanmış materialları Azerbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Vetendaşlıq Meseleleri Komissiyasında baxılmaq üçün Azerbaycan Respublikası Prezidentinin İcra Aparatına gönderir. Hemin Komissiyanın qebul etdiyi qerar esasında Azerbaycan Respublikası Prezidenti terefinden şexsin Azerbaycan Respublikası vetendaşlığına qebulu baresinde müvafiq serencam verilir.

Hüquqşünas bildirib ki, Azerbaycan Respublikasının vetendaşlığına qebul edilmesi barede vesatet qaldıran şexs Azerbaycan Respublikasının Konstitusiyası ile tesbit olunmuş dövlet quruluşunu zorakılıqla deyişdirmeye ve Azerbaycan Respublikasının erazi bütövlüyünü pozmağa çağırışlar ederse, dövlet tehlükesizliyine, ictimai asayişin qorunmasına, ehalinin sağlamlığına ve ya meneviyyatına zerer vuran fealiyyet göstererse, irqi, dini ve milli müstesnalığı tebliğ ederse, terrorçuluq fealiyyeti ile elaqesi olarsa, Azerbaycan Respublikası vetendaşlığına qebul edilmesi barede vesateti vesateti redd edilir. Eyni zamanda, şexs Azerbaycan Respublikası vetendaşlığını elde ederken vetendaşlığı almaq üçün zeruri olan melumatı qesden saxtalaşdırmışsa ve ya saxta sened teqdim etmişdirse, elde etdiyi Azerbaycan Respublikası vetendaşlığını itirir.

Elnur eliyev qeyd edib ki, vetendaşlıq meseleleri ile elaqedar vesateti redd edilmiş şexs vesatetin redd edilmesine sebeb olan halları aradan qaldırdıqdan sonra tekrar müraciet ede biler.